سو استفاده احساسی چیست؟
سواستفاده رفتاریست که طراحی شده برای کنترل و مطیع کردن انسانی دیگر به وسیله استفاده از ترس٬ تحقیر و توهین لفظی یا خشونت فیزیکی. سو استفاده احساسی نوعی از سو استفاده است که به جای فیزیکی احساسی باشد
سو استفاده احساسی مانند شستشوی مغزی میباشد چرا که به طور سیستماتیک اعتماد به نفس٬ احساس ارزشمند بودن٬ اعتماد به قضاوت شخصی٬ و خود بینی قربانی را خدشه دار میکند.
دریافت کننده سو استفاده تمام شناخت از خود و بقایای ارزشهای شخصی را از دست خواهد داد. سو استفاده احساسی تا اعماق شخصیت فرد نفوذ میکند و جراحت هایی به جای میگذارد که ممکن است بسیار عمیق تر و پایدارتر از جراحت های سو استفاده فیزیکی باشند.
پرخاشگری
صورتهای پرخاشگر سو استفاده میتواند شامل توهین کلامی٬ متهم کردن٬ سرزنش کردن٬ تهدید٬ و دستور باشد. رفتارهای پرخاشگرانه معمولا مستقیم و واضح هستند. موقعیت بالادستی که سو استفاده کننده با قضاوت کردن یا بی اعتبار کردن دیگری برای خودش فرض میکند٬ تساوی و استقلال فردی را که لازمه یک ارتباط سالم بین دو بزرگسال است از بین میبرد. رابطه با الگوی والد - کودک ( که در تمام سو استفاده های لفظی رایج است) ازهمه وقتی واضح تر است که سو استفاده کننده رفتار پرخاشگر داشته باشد.
سواستفاده های پرخاشگرانه میتواند فرم غیر مستقیم تری هم داشته باشد انقدر که اسم "کمک" هم به خود بگیرد. انتقاد٬ نصیحت٬ راه حل ارائه دادن٬ آنالیز کردن٬ تفحص٬ و زیر سئوال بردن شخص دیگر٬ همه ممکن است تلاشهای صادقانه برای کمک کردن باشند. اما در بعضی اوقات این رفتارها ممکن است تلاشی برای کوچک کردن٬ کنترل٬ یا پست کردن به جای کمک کردن باشند. لحن نهفته قاضی گونه "من از همه بهتر میدانم" که سو استفاده کننده در این موقعیتها استفاده میکند نا مناسب است و یک وضعیت نابرابر را در رابطه ای هم شان به وجود می آورد.
انکار
بی اعتبار کردن. میکوشد تا دیدگاه قربانی را نسبت به جهان اطرافش تحریف کند یا تحلیل ببرد. بی اعتبار کردن زمانی رخ میدهد که سو استفاده کننده نمیخواهد یا نمیتواند واقعیت را بپذیرد. به عنوان مثال قربانی با سو استفاده چی درباره یک زمانی که او را با الفاظ زشت خطاب کرده رو در رو میشود و سو استفاده کننده ممکن است پافشاری کند که: " من هیچ وقت همچین حرفی نزدم"٬ " اصلا معلومه راجع به چی حرف میزنی؟" و غیره.
دریغ کردن
نوع دیگری از انکار کردن است. دریغ کردن شامل خودداری از گوش کردن٬ خود داری از برقراری ارتباط٬ و قهر کردن به عنوان تنبیه باشد. از این بعضی وقتها به عنوان تنبیه ساکت نام برده میشود.مقابله کردن زمانی پیش می آید که سو استفاده کننده قربانی را به عنوان ادامه ای از خودش میبیند و هر نظر یا احساساتی را که با مال خودش تفاوت داشته باشد منکر میشود.
کوچک کردن
کوچک کردن فرم ضعیف تر انکار کردن است. در هنگام کوچک کردن سو استفاده ممکن است انکار نکند که قضیه ای اتفاق افتاده اما تجربه احساسی و عکس العمل قربانی را زیر سئوال ببرد. جمله هایی مانند "تو زیادی حساسی" یا " داری غلو میکنی" یا " چقدر گنده اش میکنی" همه تلویحا بیانگر این نکته هستند که احساسات شنونده غلط هستند و نباید مورد اعتماد قرار بگیرند.
بدیهی جلوه دادن
وقتی اتفاق می افتد که سو استفاده کننده میگوید که کاری که شما کرده اید یا مطلبی که گفته اید بی نتیجه و بی اهمیت است. بدیهی جلوه دادن فرم ضعیف تری از کوچک کردن است.انکار کردن و کوچک کردن به خصوص میتوانند بسیار صدمه بزنند. علاوه بر کم کردن اعتماد به نفس و ایجاد کشمکش٬با بی اعتبار کردن واقعیت٬ احساسات٬ و تجربه ها میتوانند در نهایت شما را به شک کردن یا بی اعتمادی به دیدگاهها و احساساتتان هدایت کنند.
حقوق اولیه در یک رابطه
اگر قبلا درگیر یک رابطه ناسزاوار بوده اید ممکن است ایده روشنی از اینکه یک رابطه سالم چگونه است نداشته باشید. حقوق زیر حقوق اولیه شما و شریکتان در یک رابطه هستند.
- حق نیت خیر از طرف دیگری
- حق حمایت عاطفی
- حق اینکه حرف شما از طرف دیگری گوش داده شود و پاسخ مودبانه شنیدن
- حق داشتن عقاید شخصی حتی اگر با عقاید شریکتان تفاوت داشته باشد.
- حق اینکه احساسات و تجربه هایتان به رسمیت شناخته شوند.
- حق شنیدن یک معذرت خواهی صادقانه برای هر جک و شوخی که احساسات شما را رنجانده باشد.
- حق شنیدن یک جواب واضح و مفید در مقابل سئوالات یا دل مشغولی هایی که برحق به شما مربوط میشوند.
- حق یک زندگی فارغ از سرزنش و تهمت.
- حق یک زندگی فارغ از انتقاد و قضاوت.
- حق اینکه از کار و علائق شما با احترام یاد شود.
- حق تشویق شدن.
- حق زندگی فارغ از تهدیدهای فیزیکی و احساسی.
- حق زندگی فارغ از عصبانیت و طغیان غضب.
- حق اینکه با الفاظی که ارزش شما را زیر سئوال میبرند خطاب نشوید.
- حق اینکه با احترام از شما تقاضا شود نه اینکه به شما دستور داده شود.
چه میتوانید بکنید؟
اگر رابطه هایی که اینجا شرح داده شدند برای شما آشنا هستند بهتر است :
۱. سواد خودتان را در مورد رابطه های ناسزاوار بالا ببرید.
۲. از یک مشاور کمک بگیرید. یک مشاور میتواند به شما کمک کند تا اثرات یک رابطه ناسزاوار را درک کنید و راههای سلامت تر ارتباط با دیگران را یاد بگیرید و به خودتان بیشتر اهمیت بدهید.
نشانه افراد سوءاستفاده گر
افراد سوءاستفاده گر معمولاً خودشان قربانیان نوعی سوءاستفاده هستند. نشانه های یک فرد سوءاستفاده گر می تواند سوءاستفاده احساسی، کلامی، فیزیکی یا جنسی باشد. معمولاً افرادی که سوءاستفاده احساسی می کنند سوءاستفاده کلامی یا ترکیبی از سایر انواع سوءاستفاده ها را نیز مرتکب می شوند. نشانه های چنین افرادی معمولاً اگر دقت کنید، زیاد سوال کنید و درمورد گذشته او بررسی کنید، بعد از چند قرار ملاقات اول دیده می شود.
رابطه با چنین افرادی توام با خشونت، حسادت و روابط جنسی یا احساسی محدود می باشد. افرادی که سوء استفاده احساسی می کنند سخت تر شناخته می شوند چون خیلی راحت می توانند به شما بقبولانند که به اندازه کافی خوب نیستید یا همه چیز تقصیر شماست. در یک نظرسنجی که توسط بیش از 7000 زن انجام گرفت، بیش از 56 درصد تحت سوءاستفاده جنسی قرار گرفته بوده اند. بهبودی از سوءاستفاده احساسی به اندازه بهبودی از سوءاستفاده فیزیکی دشوار است. سوءاستفاده احساسی باعث پایین آوردن اعتماد به نفس و بروز افسردگی می شود. چنین فردی ممکن است به شما بگوید که دوستتان دارد یا تغییر می کند تا ترکش نکنید اما هرچه بیشتر سعی کنید او را تغییر دهید، کنترل بیشتری روی شما پیدا می کند. وعده های سرخرمن حالت عادی پیدا می کند. حتماً به رفتار و اعمال او هم توجه داشته باشید و نه فقط به حرفهایش. البته رابطه با چنین افرادی از همان ابتدا اینگونه نخواهد بود. اگر چنین بود مردم بدون معطلی آن فرد را رها می کردند.
1- حسادت و حس تملک: نسبت به دوستان و خانواده و همکاران شما حسود می شود و سعی می کند شما را از آنها جدا کند. همسر و فرزندان خود را جزء دارایی های خود می بیند نه انسان هایی مستقل. بی دلیل شما را به خیانت و ارتباط با دیگران متهم می کند. همیشه به روش بازجویی می پرسد کجا و با کی بوده اید.
2. کنترل: می خواهد همه زمان شما مال او و مرکز توجه شما باشد. همه هزینه ها، ماشین و فعالیت هایی که در آن شرکت می کنید تحت کنترل اوست. اگر همسر علائمی از استقلال و قدرت از خود نشان دهد عصبانی می شود.
3. برتری: همیشه حق با اوست، همیشه او باید برنده باشد و همیشه همه ریاست ها با اوست. همیشه اعمالش را توجیه می کند تا بتواند با متهم کردن شما یا کسان دیگر حق را به جانب خود دهد. فردی که سوءاستفاده کلامی می کند با شما بد حرف زده و دشنام می دهد تا احساس بهتری به او دست دهد. هدف چنین فردی این است که شما احساس ضعف کنید تا خودش بتواند احساس قدرت کند. این افراد معمولاً احساس ناامنی می کنند و فقط این قدرت است که باعث می شود حس بهتری داشته باشند.
4. حقه: به شما می گوید احمق یا نادان٬ تا تقصیر گردن شما بیفتد. سعی می کند طوری رفتار کند که فکر کنید تقصیر شما است که او دچار این مشکل شده است. ننه من غریبم در می آورد که دلتان به حالش بسوزد و سعی کنید به او کمک کنید از این وضعیت بیرون بیاید. به بقیه می گوید شما تعادل ندارید.
5. تغییر حالت: بعد از اینکه سوءاستفاده انجام گرفت، ناگهان از فردی خشن و عصبانی به فردی پشیمان و مهربان تبدیل می شود.
6. تضاد حرف و عمل: به قول هایش عمل نمی کند، می گوید دوستتان دارد اما از شما سوءاستفاده می کند.
7. تنبیه کردن شما: فردی که سوءاستفاده احساسی می کند از رابطه جنسی یا صمیمیت احساسی خودداری می کند یا وقتی نتوانست راه خود را پیش ببرد سکوت پیشه می کند. معمولاً با انتقاد های مداوم شما را تحت سوءاستفاده کلامی قرار می دهد.
8. عدم تمایل به کمک گرفتن: چنین فردی تصور نمی کند که مشکل دارد پس چرا باید دنبال کمک باشد؟ او تقصیرها و اشتباهات خود را نمی پذیرد و آن را به گردن کودکی یا عوامل خارجی می اندازد.
9. بی احترامی به خانم ها: هیچ احترامی برای مادر، خواهران یا هر زن دیگری قائل نیست. تصور می کند که زنان احمق و بی ارزش هستند.
10. سابقه سوءاستفاده قبلی: این اشخاص همیشه به دنبال افرادی مطیع هستند که بتوانند آنها را کنترل کنند. رفتار سوءاستفاده گرانه رفتاری ارثی است و افرادی که از آنها سوءاستفاده شده احتمال زیادی دارد که خود به این بیماری مبتلا شوند. مردانی که از حیوانات سوءاستفاده می کنند نیز احتمال زیادی دارد که از خانم ها هم سوء استفاده کنند.
اگر به خاطر اینکه فکر می کنید این فرد تغییر می کند به رابطه تان با او ادامه می دهید بهتر است بیشتر فکر کنید. چنین افرادی بدون درمان دراز مدت به هیچ وجه درست نمی شوند.